Kulturhus de Klampe

“De landelijke media rukte uit…”, herinnert Manager Ontwikkeling Henk Wittingen zich als hij terugdenkt aan de opening van De Klampe in Zwartsluis. Dat was het eerste Kulturhus van Nederland. 25 jaar later staat het gebouw er nog steeds, maar is de functie van Kulturhus verdwenen.

Wie denkt dat het woord voorkomt uit het lokale dialect, heeft het mis. “Kulturhus is oorspronkelijk een Deens model. In Denemarken zaten non-profit instellingen en commerciële bedrijven al langer onder één dak. Met name provincie Overijssel dacht dat dit ook een uitkomst voor Nederland zou kunnen zijn”, vertelt Wittingen.

Eerste wapenfeiten

De opening van het complex was een van de eerste wapenfeiten van Wetland Wonen. Woningstichting Zwartsluis ontwikkelde het plan samen met de gemeente Zwartsluis, de bibliotheek, Philadelphia en de provincie, maar tijdens de realisatiefase was de stichting ondertussen opgegaan in Wetland Wonen. Wittingen was er toen al als Hoofd Technische Dienst bij betrokken. “Een hele boeiende periode…”, zegt hij.

Gedreven betrokkenen

Wittingen herinnert zich onder meer de ‘gedrevenheid’ van de markante Gedeputeerde Jan Kristen, de Meppeler architecten Henk Wouda  en Gurbe van der Schaaf en bibliothecaris Corry Folkersma. “Wij raakten bij het plan betrokken omdat er voor De Klampe twaalf verouderde seniorenwoningen uit ons bezit gesloopt moesten worden. Het complex vormde met De Schans, de Kraggehof en de Cingelhof het Kulturhus, waarbij in De Klampe de bibliotheek, een kinderopvang en Philadelphia zou komen. Ook verhuurden wij twaalf grotere appartementen.”

Geen restaurant

Eén wens bleef uit, vertelt Wittingen een kwarteeuw later. “Wij zochten ook een commerciële invulling, zoals een restaurant. Maar die hebben we nooit gevonden en daarmee bleef de exploitatie altijd lastig. Misschien was Zwartsluis wel te klein voor zo’n soort voorziening. En het Deense model bleek uiteindelijk toch niet zo geschikt voor Nederland. Wij zijn veel minder gewend aan het delen van faciliteiten en voorzieningen dan Scandinaviërs.”

Voorloper

Toch heeft het Kulturhus een ontwikkeling in gang gezet. Veel politici en bestuurders kwamen destijds een kijkje nemen in Zwartsluis. “En wij waren net als de andere betrokkenen heel trots op het project. Uiteindelijk is het Kulturhus ingehaald door de tijd, maar het is de voorloper van de multifunctionele accommodaties die je nu overal ziet. En De Klampe bestaat nog steeds met Philadelphia als huurder van het eerste uur. Op de plek van de bibliotheek en de kinderopvang heeft een commerciële verhuurder appartementen gerealiseerd. En wij verhuren nog steeds de woningen op de eerste verdieping.”

Wetland Wonen?

Waar komt de naam Wetland Wonen eigenlijk vandaan? Het was een ingeving van voormalig directeur Han Oostra van Woningstichting Zwartsluis. Die kwam op het idee toen hij het toekomstig werkgebied van de nieuw te vormen corporatie onder de loep nam. De Wieden zouden ze in de Verenigde Staten als een ‘wet land’ betitelen. De ingeving viel bij iedereen in de smaak en zo groeide de naam Wetland Wonen langzaam uit tot een begrip in de regio.